«حمام‌ها و آدم‌ها» نام مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه میخاییل زوشنکو –داستان‌نویس روس- است. نویسنده در این داستان‌های کوتاه با بهره از زبان طنز به واقعیت‌های اجتماعی در اتحاد جماهیر شوری پرداخته است.
در کتاب حمام‌ها و آدم‌ها ۳۵ داستان کوتاه و طنزآمیز آمده است. در آغاز کتاب، یادداشتی از زوشنکو، درباره زندگی شخصی و عقایدش می‌خوانیم. همچنین در انتهای کتاب با مطلبی از آنا یوریِونا مرژینسکایا، با نویسنده این کتاب بیشتر آشنا می‌شویم.
«طالع نحس»، «زن آلامد»، «لباس کارگری»، «گربه و آدم‌ها»، «اتفاق کوچک»، «شاخک»، «تله»، «پررویی»، «زودتر بخواب» و «کاج سال نو»، عناوین برخی از داستان‌هایی هستند که می‌توانید در این کتاب بخوانید. در ادامه یکی از داستان‌های آمده در این مجموعه با عنوان «شامه سگی» را بخوانید و ببینید آقای میخایل زوشنکو چطور فضای اجتماعی سال‌های دور را در کشور شوروی ترسیم می‌کند.

داستان شامه‌ سگی
پالتو پوستِ راکونِ «یرمی بابکینِ» کاسب را کش رفتند.
یرمی بایکین داد و فغان می‌کرد. حتما متوجه هستید که چقدر برایش زور داشت. می‌گفت: «پوستین خیلی خوبی بود همشهری‌ها. حیف. غصه پولش را نمی‌خورم، ولی اگر دزد را پیدا کنم، چنان تفی به صورتش می‌اندازم که حظ کند».
بعد یرمی بابکین از اداره پلیس یک سگ ردیاب خواست. سر‌و‌کله مردی پیدا شد با کلاه کپی و مچ‌پیچ، که یک سگ با خودش آورده بود. عجب سگی هم بود؛ قهوه‌ای، با پک‌و‌پوز خشن و کج‌خلق.
مرد سگ را برد کنار در که بو بکشد، پیس‌پیسی به سگ گفت و از او فاصله گرفت. سگ کمی هوا را بو کرد، نگاهی لای جمعیت انداخت (گفتن ندارد که کلی آدم جمع شده بود) و یک‌مرتبه رفت سراغ فیوکلای پیرزن، از واحد پنج و مشغول بو کشیدن پایین دامن او شد. پیرزن خودش را کشید وسط جمعیت، سگ هم رفت دنبال دامنش. پیرزن مدام می رفت کنار و سگ هم به دنبالش. دامن پیرزن را چسبیده بود و ول نمی‌کرد.
پیرزن جلو مأمور به زانو افتاد: «بله، گیر افتادم، حاشا نمی‌کنم. پنج سطل مایه خمیر، بله، دستگاهش را هم قبول دارم. همه‌اش در حمام است. مرا ببرید به اداره‌ی پلیس».
آه مردم بلند شد. پرسیدند: «پس پالتو پوست چی؟»
«روحم هم از پالتو پوست خبر ندارد، ولی بقیه‌اش درست است. مرا ببرید، مجازاتم کنید».
خوب، پیرزن را بردند.
مأمور دوباره سگش را گرفت و دماغش را فرو کرد توی رد پاها و گفت: «پیس‌پیس» و خودش رفت کنار.
سگ نگاهش را این طرف و آن طرف چرخاند، هوای خالی را بو کرد و یکدفعه رفت طرف رفیقی که مدیر مجتمع بود.
مدیر مجتمع رنگش پرید و طاق‌باز افتاد روی زمین: «مردم عزیز، شهروندان آگاه، بیایید دست‌و‌پای مرا ببندید. من پول آب شما را گرفتم و همه‌اش را خرج هوا و هوس‌های خودم کردم».
معلوم است که اهالی مجتمع هم ریختند سر مدیر و دست و پایش را بستند. سگ هم در همان حال رفت سراغ ساکن واحد هفت و مشغول کشیدن شلوار او شد. رنگ مرد پرید و به دست‌و‌پای مردم افتاد: «مرا ببخشید. من هم گناهکارم. بله، در شناسنامه‌ام دست بردم. منِ نره خر باید به ارتش می‌رفتم و از کشورم دفاع می‌کردم، ولی به جای آن در واحد هفت نشسته‌ام و از آب و برق و بقیه امکانات استفاده می‌کنم. مرا بگیرید!»
مردم دستپاچه شدند: «این دیگر چه سگی است؟»
ولی یرمی بابکین کاسب چند بار پلک زد، نگاهی به دور و بر انداخت، پولی از جیبش بیرون کشید و به مأمور داد: «این سگ لعنتی را ردش کن برود. ولش کن، پالتو پوست راکون هم به جهنم…»
ولی سگ بلافاصله همان جا سبز شد. جلو کاسب ایستاد و شروع کرد به دم تکان دادن.
یرمی بابکین دست و پایش را گم کرد. خودش را کنار کشید، سگ هم به دنبالش. مرتب خودش را می‌چسباند و گالش‌هایش را بو می‌کرد.
کاسب وا رفت و رنگش پرید: «حقا که چیزی از چشم خدا پنهان نمی‌ماند. من آدم شارلاتان و حرامزاده‌ای هستم. پالتو پوست مال من نیست، رفقا. آن را از برادرم بلند کرده بودم.» و گریه می‌کرد و زار می‌زد.
این جا بود که دیگر مردم پا به فرار گذاشتند. سگ دیگر حتی به خودش زحمت نداد هوا را بو بکشد. دو سه نفر را که دم دستش بودند با دندان گرفت و نگه داشت.
آن ها هم به توبه افتادند. یکی پول دولت را در قمار به باد داده بود، یکی دیگر با اتو زنش را سوزانده بود. سومی هم چیزی گفت که اصلا قابل تعریف نیست.
مردم متفرق شدند. دیگر کسی در محوطه نبود. فقط سگ و مأمور ماندند. آن وقت سگ به مأمور نزدیک شد و دمش را تکان داد. رنگ مأمور پرید و جلو سگ به زانو افتاد: «بفرمایید من را گاز بگیرید خانم. من بایت غذای سگی شما سه تا ده رولی می‌گیرم و دوتایش را به جیب می‌زنم».
ادامه ماجرا معلوم نیست. من زدم به چاک و از غائله دور شدم.

کتاب حمام‌ها و آدم‌ها،‌ توسط آبتین گلکار به فارسی ترجمه شده و نشر ماهی آن را منتشر کرده است. این کتاب در قطع جیبی چاپ شده و این امکان را به خواننده می‌دهد که برای مطالعه داستان‌ها در فرصت‌های کوتاه روزانه، کتاب را همراه خود داشته باشد.
این کتاب در شمار کتاب‌های داستان فروشگاه اینترنتی واوک نیز قرار دارد و می‌توانید آنلاین خریداری کنید.