فیلم سینمایی«جاذبه»، محصول سال ۲۰۱۳، ساخته «آلفونسو کوارون»، با بازی «ساندرا بولاک» و «جرج کلونی»، فیلم جذابی است که تماشای آن برای علاقمندان علوم فضایی لذتی دوچندان دارد. مجله BBC FOCUS، با نگاهی دقیق‌تر، به مطابقت ماجراهای فیلم با واقعیت پرداخته است.
تفکیک حقیقت علم از افسانه سینما
در فضا، کسی نمی‌تواند صدای فریادت را بشنود و یا قوانین فیزیک را زیر پا بگذارد. این خبری خوب برای فضانوردان شجاع و خبری بد برای فیلم مهیج فضایی «جاذبه» است. با وجود تصویربرداری هیجان‌انگیز و بازی‌های عالی، «جاذبه» خالی از خطاهای علمی نیست.
در فیلم، «ساندرا بولاک»، با الهام از «کلونی»، می‌کوشد تا خود را از ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) که درحال نابودی است به ایستگاه فضایی چین برساند، ابتدا با استفاده از راکت‌های فرود یک کپسول سایوز بدون سوخت، و سپس به کمک یک کپسول آتش‌نشانی. این واقعا نهایت یک روز بد است.
اما آیا این ماجراهای فضایی واقعا ممکن هستند؟
«هم بله و هم نه»، این پاسخ فضانورد ناسا «کدی کلمن»، کارآزموده دو ماموریت شاتل فضایی است. کسی که به «بولاک»، هنگام سکونت در ISS، مستقیما مشاوره می‌داد. اگرچه ISS و ایستگاه فضایی چین در ارتفاع یکسانی در حال چرخش‌اند، اما حرکت آنها در صفحات متفاوتی انجام میشود. ISS در ۵۱.۶ درجه نسبت به استوا و تیانگونگ چینی در ۴۲.۸ درجه. او می‌گوید: «آنها در مدارهای متفاوتی قرار دارند، پس مسیرشان یکدیگر را قطع نمی‌کند و پرش از یکی به دیگری ممکن نیست.»
فضاپیماهایی مانند سایوز توسط پیشرانه‌هایشان هدایت می‌شوند. هنگامی که آنها سوخت تمام کنند، راکت‌های فرود می‌توانند به جایشان استفاده شوند؟
راکت‌های فرود، هنگامی که فضاپیما به زمین نزدیک میشود به سمت پایین شلیک می‌کنند تا فرود را آهسته کنند. آنها با یک سپر حرارتی بزرگ پوشیده شده‌اند که مانع سوختن کپسول هنگام ورود به جو میشود. این سپر باید در جو از کپسول جدا شود تا راکت‌های فرود بتوانند عمل کنند. جداسازی سپر به طور خودکار انجام میشود. «کلمن» می‌گوید: «غیرفعال کردن سنسورها به طور دستی فرایند پیچیده‌ای است.» «بولاک» هرگز سپر حرارتی را جدا نمی‌کند، پس این کار جسورانه‌اش عملا باید تاثیر ناچیزی می‌داشت.
در ادامه فیلم، «بولاک» از یک کپسول آتش‌نشانی استفاده می‌کند تا خودش را در مسافت پایانی جلو براند. «کلمن» در این باره می‌گوید: «این روش می‌توانست کار کند اما ناسا آن را آزمایش نکرده است.» به گفته او رمز کار می‌توانست این باشد که کپسول را مقابل مرکز ثقل بدنتان نگه دارید و راه بیافتید. اگر آن را دورتر نگه دارید، شروع به چرخش می‌کنید، که به سختی قابل کنترل است. فضانوردان ناسا برای چنین مواردی، روی جت‌پک‌هایشان یک دکمه ضد چرخش دارند، اما کپسول‌های آتش‌نشانی، به دلیل روشنی چنین دکمه‌ای ندارند!
البته، وجود این خطاهای علمی در فیلم، از لذت دیدنش کم نمی‌کند! تریلر «جاذبه» را اینجا می‌توانید ببینید.
