دنیای پیشرفته و پرسرعت امروزی، بر پایه دستاوردهای پرشمار دانش و فناوری بشر استوار شده است. حتی تصور سپری کردن یک روز بدون استفاده از مزایای فناوریهای نوین برای بسیاری غیرممکن است. اما ما تا چه اندازه درباره داستان و تاریخچه شکلگیری و رشد دانش بشری اطلاعات داریم؟ فناوریهایی که به زندگی امروز ما شکل جدیدی بخشیدهاند، چرا و چگونه توسعه پیدا کردهاند؟ انسان چگونه توانسته است در طول حیات از «هیچ» به چنین دستاوردهای شگفتآوری دست یابد؟ با این مقدمه میخواهیم به معرفی مجموعه کتابی با نام تاریخ علم بپردازیم. این مجموعه به روند تاریخی پیشرفت علوم، از کشف آتش تا جدیدترین فناوریهای بشر با زبانی ساده میپردازد.
جلد اول این مجموعه تاریخ علم را «از دوران باستان تا دوره انقلاب صنعتی» بررسی میکند. دنیای باستان هنگامی نخستین پیشرفتهای خارقالعاده علمی را تجربه کرد که عصر تمدنهای عظیمی چون مصر و بابل فرا رسیده بود و آنها با انگیزه فراوان بهسوی اختراعات مختلف چون نوشتن پیش میرفتند و محققان بزرگ از ارسطو تا زینو، مجال تعمق درباره جهان پیرامون خویش را یافتند.
آتش، چرخ، روابط ریاضی هندسی، ستارهشناسی، طب و جراحی، کیمیاگری، آشنایی با دانشمندان دوره باستان و انقلاب چاپ از مهمترین مواردی است که در این کتاب به آنها پرداخته شده است.
در ادامه عصر رنسانس و روشنگری مورد بررسی قرار گرفته است. رنسانس بشر را در مرکز موجودات قرار داد، با آغاز رنسانس، محققان از روشهای سنتی فاصله گرفته و اعلام کردند که استدلال معیار همه چیز است. پیدایش علم تجربی، حرکت سیارهای، پزشکی و جراحی در عهد رنسانس، قوانین حرکت سیارهای و نیوتن و نیروی جاذبه، شکست نور، طبقهبندی گونههای جانوری و معرفی تعدادی از دانشمندان دوره رنسانس نیز برخی از موارد مطرح شده در این فصل است.
جلد دوم این مجموعه «از دوران انقلاب صنعتی تا کشف اتم» را بررسی میکند. هنگامیکه انقلاب صنعتی با ساخت کارخانهها و محیطهای مدرن شهری، دست به تغییر جهان زد، علم بشر به معنای واقعی کلمه به پختگی رسیده بود. زمان چندانی از دوران حاکمیت «فلسفه طبیعی»، نگذشته بود که تحقیقات و کشفیاتی جدید توسط محققان حرفهای در مراکز علمی و دانشگاهی صورت گرفت.
پیشرفت صنعت بهطور مستقیم و غیرمستقیم موجب شکوفایی هرچه بیشتر کشفیات علمی شد و درک دانشمندان از طبیعت گرما، انرژی، مواد شیمیایی و فرآیندهای آنها به کشف قوانین ترمودینامیک، تئوری اتمی و جدول تناوبی منجر گردید. موتور بخار، جهتیابی اقیانوسها، حالات مختلف ماده و شیمی آلی، جریان الکتریکی و الکتریسیته ساکن، تعیین سن زمین، آمار و احتمالات، قوانین وراثت، آناتومی بدن انسان، واکنشهای شیمیایی، تلگراف، تلفن، عکاسی و امواج رادیویی، واکنشهای شیمیایی و جداول تناوبی و مندلیف بخشی از دستاوردها و پیشرفتهای دوران انقلاب صنعتی هستند که در این جلد از کتاب به آنها اشاره شده است.
جلد سوم و پایانی مجموعه به تحولات دانش بشر «از کشف اتم تا عصر اطلاعات» پرداخته است. در سال ۱۸۹۰، درست زمانیکه به نظر میرسید علم به تمام آنچه برای دانستن وجود داشته، دست یافته است، اتم شکافته شد تا آرایشی حیرتآور از ذرات کوچکتر را نشان دهد، ذراتی همراه با مقادیر غیرقابل باور انرژی و متعاقب آن دو شاخه علمی کاملا جدید بهنامهای نظریه کوانتوم و نسبیت اینشتین بنا نهاده شد.
در این کتاب کشف ساختار اتم، نحوه پرواز انسان، نظریه نسبیت بررسی شده؛ و درخصوص رادیو اکتیویته به عنوان یکی از مهمترین کشفیات بشر و پنیسیلین به عنوان یکی از بزرگترین گامهای بشر برای مقابله با بیماریها مطالب مفیدی مطرح میشود. توسعه داروها، انقلاب کوانتوم، تکنولوژی بمب اتم، بومشناسی و زیستبومها، ساختار DNA، میکروتراشه، سفرهای فضایی و فرود بر سطح ماه از مهمترین دستاوردهای دوره اتم است که به آنها پرداخته میشود.
و سرانجام عصر اطلاعات مورد بررسی قرار میگیرد. در دهه ۱۹۷۰ علم و فناوری در اوج بود. در آن دوره فضانوردان بر ماه فرود آمدند و متخصصان باروری، نخستین کودک را در لوله آزمایشی تولید کردند. همچنین پیشرفتهایی در الکترونیک و کاربردهای رایانه، امکان برقراری ارتباط جهانی بهصورت تقریبا آنی را فراهم کرد و بتدریج صحبت درباره عصر اطلاعات بر سر زبانها افتاد.
اینترنت، هوش مصنوعی، رباتیک، لقاح مصنوعی و شبیهسازی، نانوتکنولوژی، تصویربرداری از بدن و انرژیهای تجدیدپذیر از پیشرفتهای شگفتآور علم در این دوره بوده است.
مطالعه این مجموعه کتاب سه جلدی میتواند اطلاعات و سرنخهای زیادی پیرامون پیشرفت دانش بشری به شما بدهد.
مجموعه کتابهای تاریخ علم توسط آدام هارت دیویس نگاشته شده و شادی مشکوه السادات به همراه جمعی دیگر از مترجمان، این مجموعه را به زبان فارسی ترجمه کردهاند.
این مجموعه کتاب، درکنار سایر کتابهای علمی عمومی در فروشگاه اینترنتی واوک عرضه شده است.