کتاب هنر شفاف اندیشیدن

کتاب هنر شفاف اندیشیدن: تصور کنید در زمین فوتبال هیچ خطایی اتفاق نمی‌افتاد. آن وقت واژه‌ای به‌نام پنالتی، اخطار و اخراج هم معنا نداشت. اشک‌ها و لبخندها محو می‌شدند و زیبایی فوتبال هم رنگ می‌باخت. آدم‌ها شبیه ربات‌های برنامه‌ریزی شده‌ای بودند که وظیفه‌شان بردن بدون کوچک‌ترین اشتباه بود.
حالا تصور کنید در این جهان پهناور که هزاران زمین فوتبال را در خود جای داده، قرار می‌شد هیچ انسانی دچار خطا و اشتباه نشود؛ آیا جهان بهتری داشتیم؟ جنگ‌افروزی‌ها به پایان می‌رسید؟ جرم و جنایت از صفحه روزگار محو می‌شد؟ انسان‌ها با همدیگر روابط بهتری برقرار می‌کردند؟ پاسخ به این پرسش‌ها و پیش‌بینی جهانی که هرگز تجربه‌اش نکرده‌ایم، کار دشواری است. اما قابل پیش‌بینی آن است که هرچه بیشتر خطاهای خود را بشناسیم، رویکرد بهتری به زندگی خواهیم داشت. از آن‌جا که خطاهای بشری در طول حیاتش از الگوهای مشابهی پیروی می‌کنند، امکان شناختن آنها نیز امری ممکن است.
رولف دوبلی در کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» می‌کوشد براساس مطالعات، تحقیقات و تجربیات شخصی‌اش عمده این خطاها را شناسایی، بازخوانی و معرفی کند. او براساس مشاهدات علمی، نتایج آماری، استدلال‌ها و استنتاج‌های منطقی، با ذکر مثال‌ها و نمونه‌های ملموس، جهان‌بینی خود را درباره خطاهای شناختی مطرح می‌کند. به تایید نویسنده، این کتاب کلید یافتن شادمانی و مسیرهای منتهی به خوشبختی و موفقیت نیست، بلکه محتوای آن بیانگر نگرشی متفاوت به عملکرد انسانی ماست؛ یک شوک خلاقانه به ذهن در جهت زدودن انباشت‌های زایدش، شناسایی پیش‌فرض‌های ساختگی، اشتباهات متداول و موقعیت‌های کاذبی که به واسطه خطاهای ذهنی دچارش می‌شویم. کاوشی است در شناخت واضح‌تر خطاهای انسانی که در زندگی، کارکردهای متفاوت و بعضا متضادی دارد. برخی از آنها انسان‌ها را از نابودی نجات می‌بخشد و برخی دیگر مانع از خردورزی و شفاف‌اندیشی‌اش می‌شود. درک فرآیند اندیشیدن و دام‌هایی که ذهن بر سر راهش قرار می‌دهد، کار ساده‌ای نیست و بی‌سبب نیست رولف دوبلی کتابش را «هنر شفاف اندیشیدن» نام نهاده است.
این کتاب حاوی دستورالعمل نیست، در آن هفت گام برای یک زندگی بی‌خطا پیدا نخواهید کرد. خطاهای شناختی چنان در وجود ما رخنه کرده‌اند که نمی‌توانیم به‌طور کامل از شرشان خلاص شویم. خاموش کردن آنها نیازمند اراده‌ای فوق بشری است، اما در واقع هدف اصلی کتاب این نیست. همه خطاهای شناختی مهلک نیستند. حتی وجود برخی از آنها برای یک زندگی موفق ضروری است. هرچند ممکن است این کتاب کلید شادمانی را در خود نداشته باشد، دست‌کم می‌تواند مانند بیمه‌ای در برابر ناخوشی‌های خودخواسته عمل کند.